The Martha Mitchell Effect

Το έργο βασίζεται στην έννοια της αυταπάτης (delusion), υπό το πρίσμα της μουσικής. Μια ψευδαίσθηση ορίζεται συνήθως ως ψευδής πεποίθηση και χρησιμοποιείται στην καθημερινή γλώσσα για να περιγράψει μια πίστη που είτε είναι ψευδής ή παράλογη είτε προέρχεται από εξαπάτηση. Οι ψευδαισθήσεις εμφανίζονται συνήθως στο πλαίσιο νευρολογικών ή ψυχικών ασθενειών, αν και δεν συνδέονται με κάποια συγκεκριμένη ασθένεια, και έχουν βρεθεί ότι συμβαίνουν σε πολλές παθολογικές καταστάσεις (σωματικές και ψυχικές). Ωστόσο αποτελούν σημαντικά διαγνωστικά μέσα στις ψυχωσικές διαταραχές και ιδιαίτερα στη σχιζοφρένεια. Σύμφωνα με τον ψυχίατρο και φιλόσοφο Karl Jaspers, οι πρωταρχικές παραληρητικές ιδέες (primary delusions) - μερικές φορές αποκαλούμενες «αληθινές αυταπάτες» - διακρίνονται από έναν μετασχηματισμό του νοήματος, έτσι ώστε ο κόσμος ή οι όψεις του, ερμηνεύονται με ριζικά διαφορετικό τρόπο από τον ασθενή σε παραλήρημα. Κατά άλλους, υπό τον όρο της φυσιολογικής ψυχικής αιτιότητας, της διάθεσης, των περιβαλλοντικών επιρροών και άλλων ψυχολογικών ή ψυχοπαθολογικών παραγόντων αυτή η συμπεριφορά είναι «ακατανόητη». Ο Jaspers περιγράφει τέσσερις τύπους «πρωτογενούς αυταπάτης» (primary delusion):

1. Διαισθητική αυταπάτη (Delusional Intuition) - όταν οι αυταπάτες εισβάλλουν απροειδοποίητα, χωρίς εξωτερική αιτία.

2. Αντιληπτική αυταπάτη (Delusional Perception) - όταν το ερέθισμα μιας φυσιολογικής αντίληψης ερμηνεύεται ως ψευδής έννοια. Για παράδειγμα, ένα άτομο βλέπει ένα κόκκινο αυτοκίνητο και αυτό ερμηνεύεται πως η αστυνομία δηλητηριάζει την τροφή των πολιτών.

3. Η ατμόσφαιρα της παραφροσύνης (Delusional Atmosphere) όπου ο κόσμος μοιάζει εμφανώς αλλαγμένος, μυστηριώδης μεγαλειώδης ή απειλητικός. Αυτό καταλήγει σε μια αυταπάτη, συνήθως ως καθεστώς αποκάλυψης, που φαίνεται να εξηγεί το ασυνήθιστο συναίσθημα της πρόβλεψης.

4. Αποπλανημένη μνήμη (Delusional Memory) - όπου μια δόλια πίστη βασίζεται στην ανάκληση της μνήμης ή μιας ψεύτικης μνήμης σχετικά με μια παρελθούσα εμπειρία. Για παράδειγμα, ένας άνδρας ανακαλεί πως είδε μια γυναίκα να χαμογελά στη στάση λεωφορείου πριν από μερικές εβδομάδες και τώρα διαπιστώνει (ο άνδρας) πως εκείνη η γυναίκα γελούσε επειδή παρατήρησε πως μέσα σε αυτόν κατοικούσαν ζώα. Η ψευδαίσθηση μπορεί να θεωρηθεί λανθασμένη από τον γιατρό ή τον ψυχίατρο που εκτιμά το περιεχόμενο, όταν φαίνεται να είναι απίθανη, περίεργη ή να διακατέχεται από υπερβολική βεβαιότητα. Οι ψυχίατροι σπάνια έχουν το χρόνο ή τους πόρους για τον έλεγχο της εγκυρότητας των απόψεων ενός ατόμου εκφρασμένων ως πίστη, με αποτέλεσμα μερικές φορές να γίνεται εσφαλμένη διάγνωση. Αυτό είναι γνωστό ως “Μartha Mitchell Effect” και προήλθε από τη σύζυγο του γενικού εισαγγελέα που ισχυρίστηκε ότι παρατήρησε συμβάντα παράνομων δραστηριοτήτων στον Λευκό Οίκο. Την εποχή εκείνη οι ισχυρισμοί της φαίνονταν αρχικά να είναι σημάδια ψυχικής ασθένειας ωστόσο μόνο μετά την αποκάλυψη του σκανδάλου “Watergate” διαπιστώθηκε πως οι «ψευδαισθήσεις» της ήταν αληθινές κι επομένως ήταν υγιείς.