Rhapsody of Pontos

Σε πολλά από τα έργα μου προσπαθώ, παράλληλα με την μουσική έκφραση, να περάσω στο χώρο της έντεχνης μουσικής πολλά στοιχεία της λαϊκής παραδοσιακής μας κληρονομιάς με τη πρόθεση της διάσωσης, αλλά και την πρόταση της χρήσης και αξιοποίησης των στοιχείων αυτών πέραν από την «σε πρώτο βαθμό» φολκλορική επιδερμική ανάγνωσή τους, όπως συνηθίζεται κατά κόρον στις μέρες μας. Έτσι και στην Ποντιακή Ραψωδία, συνεχίζοντας στον ίδιο δρόμο, επεξεργάζομαι αυθεντικές παραδοσιακές μελωδίες του Πόντου ή δικές μου γραμμένες στις χαρακηριστικές του κλίμακες και στο ίδιο ύφος, χρησιμοποιώ ρυθμικές αγωγές που απαντώνται στην ποντιακή χορευτική παράδοση, καθώς και πολλά άλλα δομικά στοιχεία (π.χ. η με επιμονή χρήση της παράλληλης τέταρτης, οι επερείσεις, οι περίεργοι τριλλισμοί), που όλα μαζί αθροιζόμενα οδηγούν στην σύνθεση της ιδιαιτερότητας του τελικού ύφους, στην ανακάλυψη, δηλαδή, του γενετικού του κώδικα. Στην αρμονική αντιμετώπιση του μελωδικού υλικού αποφεύγω την ευκολία της ακολουθίας των κανόνων της ακαδημαϊκής δυτικοευρωπαϊκής μουσικής, αλλά «ακούγοντας» κατά την οριζόντια ροή του το μελωδικό υλικό, στερεοποιώ τις κάθετες συνηχήσεις που δημιουργούνται και αφού βέβαια πρώτα τα κωδικοποιήσω σε ένα συνεπές σύστημα, τα χρησιμοποιώ στη στήριξη της εναρμόνισης. Εδώ κρίνω σκόπιμο να επισημάνω, ότι ακολουθώντας αυτή τη μέθοδο, πολλές φορές οδηγούμαι, σχεδόν αβίαστα, σε εξόχως πρωτοποριακά αποτελέσματα, που δημιουργούν πολλές γέφυρες ακόμη και με τα πιο προχωρημένα σύγχρονα ιδιώματα και ακούσματα. Ως προς το μελωδικό και ρυθμικό υλικό και την ποντιακή μουσική γενικότερα σημειώνω, ότι βεβαίως είναι ένα καθαρό και αυτόνομο ιδίωμα, ωστόσο όμως αρκετές φορές παρατηρεί κανείς συγγένειες και επιρροές από ιδιώματα γειτονικών και κυρίως παραποντίων χωρών. Τούτο είναι φυσικό, γιατί σ’ όλες τις ανατολικομεσογειακές μουσικές απαντάται αυτό το φαινόμενο και είναι συνέπεια γεωπολιτικών και ιστορικών λόγων. Για παράδειγμα, τον μελωδικό τρόπο πάνω στον οποίο είναι γραμμένες οι μελωδίες των γρήγορων μερών του τέλους, εκτός από τον Πόντο θα τον συναντήσουμε και στη Ρουμανία όπου ονομάζεται «Ρουμάνικο μινόρε», στην ελληνική δημοτική μουσική σαν «Ποιμενικό», στην σμυρνέϊκη και της Πόλης σαν “Souzinak”, στην αραβική σαν “Nigriz” κ.ο.κ. Άλλο ένα στοιχείο που πρέπει να τονισθεί είναι το ότι στην Ποντιακή Ραψωδία καλούνται ο μαέστρος και οι εκτελεστές να περάσουν από σκληρή δοκιμασία τις δεξιοτεχνικές τους ικανότητες (ο σολίστας ιδίως ταλαιπωρείται σε ακραίο σημείο), πολλές δε φορές θα πρέπει να ανακαλύψουν μεθόδους διαφορετικές ή και αντίθετες από τη συνήθη τεχνική των οργάνων τους. Ανάγκη εδώ να διευκρινίσω, ότι αυτό δεν έγινε από κάποια σαδιστική διάθεση ή από πρόθεση εντυπωσιασμού, αλλά γιατί -βέβαια- έτσι προσπάθησα να προσεγγίσω με περισσότερη δυνατή επιτυχία τις ιδιοτυπίες του ποντιακού ύφους. Την Ποντιακή Ραψωδία έγραψα την άνοιξη του 1996 στη μορφή για σόλο σαξόφωνο και ορχήστρα εγχόρδων. Την επόμενη χρονιά -1997- της έδωσα την τελική της μορφή ενορχηστρώνοντάς την για σόλο σαξόφωνο και συμφωνική ορχήστρα. Τέλος την άνοιξη του 2005 έκανα μια τελική αναθεώρηση, όπως παρουσιάζεται σ’αυτή την έκδοση. Παράλληλα έχω κάνει επεξεργασίες της για μικρότερα σύνολα, έτσι ώστε να μπορεί να παίζεται και σε εκδηλώσεις μουσικής δωματίου. Η πρώτη εκτέλεσή της στη μορφή για ορχήστρα εγχόρδων έγινε από την Ορχήστρα της Ρουμανικής Ραδιοφωνίας στο Βουκουρέστι με μαέστρο τον Alan Tang. και στη συμφωνική της μορφή από την Orchestra Sinfonica del Mediterraneo της Ισπανίας με μαέστρο τον Jose Vicente κατά τη διάρκεια του XI World Saxophone Congress στη Βαλένθια, αφού προκρίθηκε μαζί με πέντε ακόμη έργα για την τελική συναυλία μεταξύ εκατοντάδων άλλων συνθέσεων που είχαν υποβληθεί. Η πρώτη εκτέλεση στην Ελλάδα έγινε από την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών με μαέστρο τον Οδυσσέα Δημητριάδη. Σολίστ πάντοτε σε όλες ο βιρτουόζος διεθνούς φήμης σαξοφωνίστας Θεόδωρος Κερκέζος. Με ιδιαίτερη συγκίνηση την Ποντιακή Ραψωδία αφιερώνω στον πόντιο Μεγάλο Αρχιμουσικό και Άνθρωπο Οδυσσέα Δημητριάδη, που μου έχει προσφέρει τη χαρά να με τιμά με την φιλία και την αγάπη του.