Κουκουναράς Στέλιος

Ο Στέλιος Κουκουναράς είναι συνθέτης κλασικής μουσικής και συγγραφέας, γεννήθηκε στην Αθήνα στις 12 Μαΐου 1936, από μικρασιάτες γονείς. Πρώτα συστηματικά μαθήματα πιάνου και θεωρίας πήρε από την Μαρία Πουλάκη, αδελφή του Διευθυντού της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών, Φιλοκτήτη Οικονομίδη. Ακολούθως διδάχθηκε αρμονία, αντίστιξη και μορφολογία από τον Μάριο Βάρβογλη, ενώ παράλληλα γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, την οποία όμως μετά δύο έτη εγκατέλειψε, για να συνεχίσει τις μουσικές του σπουδές στην Ανωτάτη Μουσική Ακαδημία του Αμβούργου. Εκεί μελέτησε σύνθεση με τον Ernst-Gernot Klussmann, ο οποίος ως συνεργάτης του Richard Strauss είχε μεταγράψει τις δύο τελευταίες του όπερες, συμφΐνική jazz με τον Werner Fritsch και πιάνο με τον Willi Schulz-Klingstroem. Σε ειδικά σεμινάρια της Ακαδημίας παρακολούθησε τις ποικίλες μορφές γραφής του δωδεκάφθογγου συστήματος, το σύστημα του Paul Hindemith και το σύνολο των τότε νεωτεριστικών φάσεων, στοιχεία των οποίων σποραδικώς χρησιμοποίησε και στις δικές του συνθέσεις, ως ηχόχρωμα. Έλαβε το βραβείο επίδοσης της Ακαδημίας το 1962.

Ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 1960 άρχισε να ωριμάζει μέσα του η πεποίθηση, ότι μόνον μια, υπό την ευρύτατη έννοια επιστροφή στα τονικά κέντρα θα μπορούσε να εγγυηθεί μιαν ιστορική συνέχεια στην σύγχρονη μουσική, και όχι ο εκ προοιμίου αποκλεισμός όλων όσων έγιναν στο παρελθόν, οι ατέρμονες πειραματισμοί στους χώρους της ατονικότητας, αλλά και η κυνική αντιμετώπιση του κοινού των συναυλιών, το οποίο θα όφειλε πλέον να συνηθίσει στο “who cares if you hear or not”. Τη γνώμη του Ernst Krenek, ότι οι συνθέτες οφείλουν να είναι ευγνώμονες στο δωδεκάφθογγο σύστημα, γιατί αυτό τους απάλλαξε από την τυραννία (!) της εμπνεύσεως, τη χαρακτήρισε ως διαστροφή του σκέπτεσθαι (perversion of thinking). Οι απόψεις αυτές του Κουκουναρά βρήκαν απήχηση σε κορυφαία ραδιοφωνικά συστήματα, όπως η Βαυαρική Ραδιοφωνία, η Βορειογερμανική Ραδιοφωνία, η Βασιλική Σουηδική Ραδιοφωνία, αλλά και η Ελληνική Ραδιοφωνία όπου και του αφιέρωσαν εκτεταμένες παρουσιάσεις.

Το 2002 κορυφαίοι καλλιτέχνες του Φεστιβάλ του Bayreuth του ανέθεσαν την μεταγραφή έργων του Brahms και του Wagner, τα οποία εκτελέστηκαν κατά την διάρκεια του Φεστιβάλ, στην Bίλλα Wahnfried, το σπίτι όπου έζησε και πέθανε ο Richard Wagner, και στο Φεστιβάλ του Zeilitzheimer. Το 2004 το Ανώτατο Μουσικό Συμβούλιο της Γερμανίας, τον προσκάλεσε να συμμετάσχει ως ομιλητής σε μια σειρά διαλέξεων στις γερμανικές Μουσικές Ακαδημίες με αντικείμενο το μέλλον της σύγχρονης κλασικής μουσικής.

Συνθέσεις του Στέλιου Κουκουναρά έχουν παιχθεί στην Ελλάδα (Ελληνική Ραδιοφωνία, Καμεράτα Αθηνών, Ωδείο Φ.Νάκα κ.ά.) σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, στις Η.Π.Α. και το Ισραήλ. Είναι μέλος της Ενώσεως Ελλήνων Μουσουργών και μέλος της Ενώσεως Γερμανών Μουσουργών.

Στίς 8 Δεκεμβρίου 2014 του απονεμήθηκε τιμητική διάκριση Μουσικολογικού Συγγράμματος 2014 της Ένωσης Ελλήνων Θεατρικών και Μουσικών Κριτικών για το βιβλίο Λαικϊσμός και Μουσική, Μπλουζ, ροκ, ρεμπέτικο. Τρεις μυθολογίες, μια αληθινή, δύο κάλπικες (εκδόσεις Τήνος).

(«Bio: Ελληνικά», Stelios Coucounaras, ημερ. πρόσβασης 11 Oκτωβρίου 2021, http://www.stelioscoucounaras.com/index.html)